2024 is begonnen! Traditiegetrouw nemen velen van ons op het moment van jaarwisseling zich voor om bepaalde gewoontes uit te bannen en nieuwe te introduceren. We kiezen één keer in het jaar massaal heel bewust voor iets anders, iets nieuws. Meestal zijn dit praktisch uitvoerbare zaken zoals gezonder eten, minder drinken, meer bewegen etc.
Maar hoe interessant zou het zijn als we heel bewust zouden kiezen anders met onze eigen gedachtepatronen om te gaan? En dat niet één keer per jaar maar vele malen vaker?! Hoeveel mogelijkheden zou dat bieden om te leren het slaapprobleem lichter te ervaren en oud gedrag te kunnen doorbreken?
We kennen de valkuilen van uitslapen, slaap inhalen, extra koffie en dergelijke. We kennen waarschijnlijk ook allemaal de valkuil van onze, zich steeds herhalende, gedachtenpatronen. Dat welbekende ‘stemmetje’ in ons hoofd dat zo met ons aan de haal kan gaan als we eenmaal ervaren dat we nacht na nacht slecht hebben geslapen. Dat stemmetje is óók een hardnekkige en noemenswaardige valkuil; het is er een die je slaapproblemen onbedoeld en onbewust behoorlijk in stand kan houden.
Het is heel herkenbaar dat het innerlijke stemmetje in ons hoofd ons meeneemt in mogelijke toekomstige ellendige scenario’s die zullen gaan komen, als de slaapkwaliteit zo slecht blijft als in de afgelopen tijd. Ons zenuwstelsel en brein zijn van oudsher gewend om continu de omgeving af te speuren op mogelijk gevaar en op noodzakelijke veiligheid. Dat is één van onze oeroude overlevingsmechanismen.
Dit mechanisme heeft zich verankerd in ons systeem en speelt vandaag de dag nog steeds een gedragsbepalende rol. Dit verklaart waarom onze innerlijke stem dikwijls zo negatief of donker van karakter is: het wil mogelijk gevaar detecteren en vervolgens uitsluiten. Daarom gaat het steeds weer op zoek naar mogelijk gevaarlijke, onveilige scenario’s.
Het stemmetje in ons hoofd informeert ons daar over en wil ons een signaal geven dat er ergens dreiging op de loer ligt. De woorden die daar doorgaans bij gepaard gaan zijn: als… dan…: De zogenaamde ‘als-dan-gedachten’, of ‘wat als’ komt ook vaak voor: “Wat als mijn slaaptekort zich verder opstapelt, of wat als ik vanavond weer niet goed slaap dan ben ik niets waard en dan..etc.”
Het is goed bedoeld; het stemmetje wil ons waarschuwen en beschermen. Het baseert zich hierbij op verledenervaringen met waardeloze slaap en projecteert dit op mogelijke herhaling in de toekomst. Maar: Kunnen wij de toekomst voorspellen Nee… en onze innerlijke stem kan dat evenmin!
De vraag is nu: geloof jij het verhaal van je stemmetje? Wil je zijn gedachtenspinsels steeds weer serieus nemen? Of kun je er bewust voor kiezen díe signalen er uit te pikken die mogelijk helpend kunnen zijn en vervolgens bewust kiezen te stoppen er verdere aandacht aan te geven? Je laat daarmee de oeverloos negatief getinte toekomstvoorspellingen over doemscenario’s die daar en straks zijn, voor wat ze zijn.
Vervolgens kun je bewust de focus verleggen door aandacht te geven aan de dingen waar je eigenlijk mee bezig was of aan dat waar je behoefte aan hebt in het hier en nu. Daarmee laat je je gedrag niet bepalen door het stemmetje en kies je bewust voor dat wat je wél kunt beïnvloeden, je activiteiten, bezigheden en gedrag in het hier en nu.
Als we dit keer op keer weer doen, heel bewust met volle aandacht, bestaat er een grote kans dat we meer kunnen focussen op het leven in plaats van dat we het leven laten bepalen door onze slaapresultaten en wat onze stemmetjes daarover te zeggen hebben.
Ik wens iedereen die dit leest (niet alleen voor het nieuwe jaar) intrinsieke bereidheid, moed en vertrouwen toe, waarmee patronen en gewoontes die niet meer dienen doorbroken kunnen worden. Ik hoop dat je vanuit meer eigen regie, los van interne stemmetjes, kunt beginnen met een open houding en met andere, nieuwe reacties op wat je ervaart en denkt naar aanleiding van je slaapkwaliteit.
Dit artikel is geschreven door slaapdeskundige Eef Swillens van slaaptruste.nl (waarvoor hartelijk dank).