Een evenwichtig slaap-waakritme is heilig, behalve als je (nog) niet slaperig bent

Ritme en regelmaat zijn toverwoorden als het gaat om het regisseren van een uitgebalanceerd slaap-waakritme. Je ziet in de natuur dat er sprake is van een bepaald ritme, kijk naar de afwisseling van de steeds weer terugkerende seizoenen. Kijk naar de zee, die onophoudelijk de afwisseling tussen eb en vloed vertoont, kijk naar de lichte dag, de donkere nacht, inademen, uitademen etc. Slapen en waken is er ook zo een waarbij sprake is van een repetitief karakter.

Het slaap-waakritme reguleren is niet alleen het initiatief van onze biologische klok. Ook met onze wil kunnen we het slaap waakritme ondersteunen en beïnvloeden. Bij mijn persoonlijke ervaring met chronische slapeloosheid was regelmaat afdwingen in bedtijden een van de allerbelangrijkste sleutels om orde op zaken te brengen in de chaos. 

En nog steeds volg ik een vast en heilig verklaard slaapvenster. Ik begon destijds met een, tegen al mijn gevoel en behoefte indruisend, vaste tijd om op te staan. Hoe slecht ik ook had geslapen; ik stond consequent op hetzelfde tijdstip op. Dat was bewust vroeg om de slaapbehoefte voor de volgende nacht een extra duwtje in de rug te geven.

Het consequent steeds weer ontspannen ofwel ‘afwikkelen’ vóór bedtijd was ook zo’n sleutel! Wat er ontstaat is dat het neurosysteem de patronen en avondroutines gaat herkennen en op een gegeven moment weet dat het tijd is om slaperig te worden en binnenkort te gaan slapen. Het neurosysteem en allerlei inwendige processen en organen gaan zich voorbereiden op slaap.

Ik leerde hele interessante dingen over oefenen en herhalen; het stoïcijns herhalen van routines. Neuroplasticiteit wordt dit genoemd. Hiermee kun je nieuwe verbindingen, nieuwe paden, aanleggen binnen de structuur van je brein. Ingesleten gewoontes kunnen veranderen en je kan daar zelf de regie op pakken! Wat een mooi instrument! Voor mij is het bewijs geleverd nu ik merk dat alles in mij zich ontspant als ik luister naar mijn favoriete geleide Yoga Nidra sessie, welke ik jaar in jaar uit beluisterde om ’s avonds diep te kunnen ontspannen.

Zo kun je jezelf aanleren anders te reageren op verschillende dingen. Dan blijkt opeens heel duidelijk dat we zeker wél kunnen kiezen hoe we willen reageren op slapeloosheid, maar ook op andere obstakels op je weg. Je kan een totaal nieuwe respons op cognitief én gevoelsvlak ontwikkelen en bestendigen, ondanks dat je vast lijkt te zitten in allerlei gedachtenpatronen. 

Je kan jezelf bewust nieuwe neuro-associaties aanmeten, terwijl zich dat juist op onbewust niveau afspeelt en manifesteert. Dat geldt dus niet alleen op slaapreguleringsvlak maar ook kun je hiermee leren anders te reageren op bepaalde steeds terugkerende belemmerende gedachten. 

Wees consistent, train en oefen, hanteer dezelfde routines en slaaptijden en je zult na een bepaalde periode (heeft even tijd nodig) zien dat je lichaam als vanzelf het juiste, gewenste ritme gaat ontwikkelen.

Er is wel een vermeldingswaardige uitzondering: ga wat later naar bed als je nog niet slaperig bent. Laat je vaste slaapritme dan niet bepalend zijn en laat je niet verleiden door je moeheid. Ga liever iets later naar bed en wijk iets van je tijdschema af om rustig de tijd te nemen om te kunnen afwikkelen, ontspannen en loslaten. Op pagina 80 van het boek Versla het ‘Monster’ staan fijne van suggesties voor wat betreft ontspanningsmethodes en afwikkel-routines voor het slapengaan.

Dit artikel is geschreven door een gastschrijver (waarvoor dank).