Beter slapen: durf je open te stellen voor diepte-investeringen in jezelf

Ik weet nog dat tijdens mijn vorige loopbaan, waarin ik veel op wilskracht, plichtsbesef en iets teveel vleugjes cortisol deed, een wijze collega tegen me zei in een moment van haastige stress: “Ontspan, adem eens diep in, adem eens langzaam uit, rustig aan”! Zijn beide handen op mijn schouders en zijn ogen dwongen écht contact af om écht door te dringen. Hij was serieus! Wat een waardevolle boodschap en toch: wat een gemiste kans, want ik deed er vervolgens hélemaal niets mee.`

“Een gemiste kans”, dat kan ik nu zeggen met de wijsheid van vandaag, opgedaan en verkregen door de ervaringen op de bumpy road van herstel van chronische slapeloosheid. De waardevolle tools die ik nodig had om op die weg wat makkelijker te navigeren waren bewustzijn, een open mind en bereidheid.`

Sommigen zullen het misschien herkennen: we nemen geen tijd om eerst onze eigen energie op orde te hebben en daarna pas te geven aan werk of anderen. Terwijl dit toch de meest krachtige manier is om nog steeds even veel te doen en te betekenen: vanuit je eigen kracht en ontspanning.`

Ik kom het soms tegen in de coachingstrajecten met inefficiënte slapers. We willen graag zo snel mogelijk weer goed slapen, maar willen het liefst de tijdrovende, lastige investeringen die daarvoor nodig zijn overslaan. Die zijn al gauw vaag, niet concreet, ze zeggen niet zo veel en leveren op de korte termijn niet veel op. We hebben de neiging ongeduldig te zijn en snel naar de oplossing te ‘werken’ en bovendien hebben we hoge verwachtingen.

Bij andersoortige problemen werkt dat, bij het herstel van disfunctionele slaappatronen niet. Ik ben zelf helaas ook heel lang blijven functioneren vanuit dergelijke onbedoelde inefficiënte wilskracht, verwachtingen en gedachteconstructies.

Waar ik naar toe zou willen is dat we de bereidheid hebben om ruimte te creëren voor nieuwe invalshoeken. Om nieuwsgierig te zijn naar andere, nog onbekende invloeden met mogelijk veel gunstige impact. Op korte termijn moeilijke stappen zetten, om op de lange termijn daar de vruchten van te plukken, is ongelofelijk krachtig en dapper. Ik wil graag voorkomen dat we vanuit geconditioneerde reflexen reageren, waarbij de slapeloosheid de gelegenheid krijgt zich te bestendigen.

Hoe we slapen komt over ’t algemeen voort uit gewoontepatronen. Dat vraagt, in het proces van leren beter slapen, om een bewuste keuze voor ándere, nog onbekende interventies. Zoals het toepassen van rustgevende ademhalingstechnieken of mindfulness bijvoorbeeld. Ik wil niet zeggen dat als we leren ademen en mindfulness goed in te zetten, dat we dan direct beter slapen. Wél ben je op dat moment primair bezig met randvoorwaarden scheppen om diepe ontspanning in lichaam en brein te gaan ervaren, waarbij slaap zich als secundair gevolg makkelijker zal aandienen.

Heb je overdag voldoende momenten van effectieve ontspanning, dan zal de nacht ook rustiger verlopen. De vaardigheid om te kunnen stoppen te midden van dagelijks tumult en de aandacht terug te brengen in voelen hoe het met je lichaam gaat in het huidige moment, is een belangrijke. 9 van de 10 keer kunnen we als antwoord méér ontspanning in ons lijf en hoofd aanbrengen. Uiteindelijk kunnen we daarmee leren, als vertaalslag naar de nacht, om rustig en ontspannen wakker te liggen. Deze kalme en vredige staat van wakker liggen is voor het brein een ‘sein veilig’ en maakt dat het (weer) inslapen dichtbij is.

Slaap gedijt goed op een bedje van kalmte, veiligheid en ontspanning en zal op afstand gehouden worden door onze primaire activerende gewoontereacties als frustratie, ongeduld en de alertheid van hoog gespannen verwachtingen. Door de sensaties van veiligheid en diepe ontspanning zullen zowel onze fysiologie als ons ‘hoofd’ meer ruimte en kalmte gaan ervaren. Af en toe de regie nemen op ademhaling en het toepassen van mindfulness kan daarbij enorm helpend zijn. Het vergt echter wel tijd en oefening overdag.

Wat heb je daarvoor nodig? Bereidheid en enigszins wat nieuwsgierigheid naar andere, nieuwe ideeën en interventies. We hebben goud in handen als we eenmaal ervaren dat we zelf de regie kunnen nemen op ontspanning in lijf en mind. Dus oordeel niet té snel, wuif het niet meteen weg zoals in ‘mindfulness is niets voor mij’ of ‘geen tijd voor die zweverige dingen’. Het mag ook best spannend zijn om het onbekende aan te gaan, jezelf de nodige ruimte te gunnen en scepsis over boord te gooien.

Net als die collega die bij mij een statement wilde maken ten behoeve van mijn energiebewustzijn en daarmee uiteindelijk slaap, hoop ik voor lezers die dat niet al doen, iets van nieuwsgierigheid, moed en bereidheid aangesproken te hebben om stappen te zetten in het nog onbekende.

Dit artikel is geschreven door slaap- en ervaringsdeksundige Eef Swillens. Op haar website vind je meer informatie over haar achtergrond en de persoonlijke begeleiding die zij kan bieden aan mensen die met slaapproblemen te maken hebben.