Eef Swillens: “Probeer je moeheid niet op te lossen in bed…”

Vandaag mag ik weer een waardevolle bijdrage van slaap- en ervaringsdeskundige Eef Swillens met je delen. Op basis van haar eigen ervaringen – ze heeft zelf met ernstige slapeloosheid te maken gehad – en haar kennis gaat ze onder andere in op het belang van ‘korte’ nachten en het belangrijke verschil tussen moeheid en slaperigheid. Zeker het lezen waard als je het mij vraagt 🙂

Inherent aan de ervaring van hevig slaaptekort dienen zich vele verleidelijke valkuilen aan. Ik ken ze zelf tot in alle details en jaren lang ben ik er zelf ook behoorlijk ‘ingetrapt’.

Je bent moe, dus ga je vroeg naar bed. Misschien omdat je ouders je dit vroeger zeiden: “ga vanavond maar extra vroeg naar bed”, omdat je aangaf zo futloos en moe te zijn. Een heel goed en lief bedoeld advies maar hadden ze kennis van slaapregulatie of energieregulatie?

Werd je moeheid wel veroorzaakt door een slaaptekort, of waren het de dingen die je op de dag deed die, zonder het te beseffen, negatieve energie kostten?

Ik deed het véle jaren: heel vroeg naar bed gaan, omdat ik altijd moe was en volcontinu een gebrek aan energie had. En zo ontstond een proces dat uiteindelijk chronische slapeloosheid werd.

Ik werkte veel en hard, had alleen de verantwoordelijkheid over 2 opgroeiende kinderen en voelde dat in alles! Dus wat deed ik als de kinderen eenmaal op bed lagen: de noodzakelijke huishoudelijke taken én vroeg naar bed gaan, soms al om 21.00 uur.

Wat was het gevolg: ik viel heel laat in slaap. De lange uren in bed wachtend op slaap waren niet comfortabel, fijn en knus. Nee, integendeel: ik baalde er flink van dat ik niet in slaap viel, terwijl ik het juist zo nodig had. Ik raakte gefrustreerd, machteloos en boos en daarmee onbedoeld verder verwijderd van rustig inslapen.

In de weekenden zo lang mogelijk in bed blijven liggen; ook zo’n valkuil. Je denkt dat je er goed aan doet en je moeheid op te kunnen lossen in bed. Maar de sleutel ligt in de dag, in korte, krachtige nachten, in regelmaat en meer.

Dat vroeg naar bed gaan en dat lang in bed blijven liggen is verstorende ruis, zowel aan de voorkant als aan de achterkant van de waardevolle nacht. Hoe langer je in bed ligt, hoe groter de kans dat je slaap gefragmenteerd raakt. Hoe korter je in bed ligt hoe groter de kans op een degelijke ‘slaapdichtheid’, oftewel gecomprimeerde, krachtige en kwalitatieve slaap.

Ik leerde later naar bed gaan. Ik nam afscheid van de overtuiging dat ik een type was die heel veel slaap nodig had. Ik leerde mezelf fijne, ontspannende afwikkelroutines aan. Ik sprak een vast tijdstip af waarop ik naar bed zou gaan. Dat deed ik heel consequent, omdat ik zó verlangde naar en heel veel waarde ging hechten aan goede slaap en toch lukte het in slaap vallen soms nog moeilijk, dan lag ik úren wakker.

Uiteindelijk leerde ik dat een fijne afwikkelroutine en een vast tijdstip om naar bed te gaan niet altijd voldoende waren. Dat ik mijn afwikkelroutine trouw stopte op de afgesproken bedtijd was soms misleidend. Ja, ik was moe genoeg om in bed te ploffen, maar ik was nog niet slaperig. En slaperigheid is cruciaal. Het is noodzakelijk om goed in slaap te kunnen vallen.

Dus leerde ik mijn afwikkelroutine te verlengen als ik nog geen slaperigheid voelde. Soms wel met anderhalf uur om maar bij dat gevoel van echte slaperigheid te komen en dán pas onder m’n dekbed te kruipen, met succes!

Beter fijn en comfortabel beneden op een comfortabele plek je rustgevende ontspanningsroutine doen in een positieve energie, dan vroeg naar bed te gaan en in een negatieve energie daar uren gefrustreerd wakker liggen en ‘worstelen’ met slapeloosheid.

Zo geldt dat ook voor de ochtenden. Je bent vroeg wakker, door het patroon van je slaapprobleem, en toch blijf je tot 9.00 of 9.30 liggen. Niet in slaap maar gefrustreerd en verstrikt in allerlei gedachten en analyses van het hoe en waarom aangaande de afgelopen moeilijke nacht(en).

Als je ontspannen en comfortabel in bed wakker ligt, niet geplaagd door disfunctioneel, donker gepieker, dan is het heerlijk om nog even te blijven liggen (niet té veel afwijken van je vaste, vroege opsta tijd!). Maar als er sprake is van saboterend denkwerk, ga er dan zo snel mogelijk uit.

Het negatieve beleven van je slapeloosheid in bed, wordt al gauw een gewoonte waarmee het bed wel eens onbewust maar permanent geassocieerd zou kunnen worden met ‘die nare slapeloosheid van mij’. Hou je bed en de nacht daarvan schoon, hou je bed vrij voor de uren die je daadwerkelijk slaapt. Bovendien geeft vroeg opstaan een boost aan slaapdruk en geeft het aan de biologische klok een krachtig signaal van een gezond 24-uurs ritme.