Waarom je het beestje – in dit geval jezelf – voortaan bij de (juiste) naam moet noemen

Ooit gehoord van de term ‘selfulfilling prophecy’? De letterlijke vertaling is: zichzelf vervullende voorspelling. Kort door de bocht gezegd betekent het dat wat je verwacht uiteindelijk waarheid wordt. De bekende socioloog Robert K. Merton legt het als volgt uit:

“De zelfvervullende voorspelling is in aanvang een foute definitie van de situatie die een nieuw gedrag oproept waardoor de oorspronkelijke foute kijk waar wordt. Deze schijnbare juistheid van de voorspelling houdt een foute voorstelling van zaken in stand. De voorspeller zal namelijk datgene wat uiteindelijk gebeurd is aanvoeren als bewijs dat hij van begin af aan gelijk had.”

Het kom er in feite op neer dat je hoe je naar de wereld en naar jezelf kijkt een wereld van verschil maakt. Wat je gelooft komt uit. Het gaat zover dat leerlingen die te horen krijgen dat ze intelligent zijn vrijwel direct beter gaan presteren (Rosenthal effect). Hetzelfde geldt voor studenten die te horen hebben gekregen dat ze een kwalitatief goede nachtrust achter de rug hadden.

Het is daarom van groot belang om jezelf niet te beschouwen als iemand die lijdt aan (chronische) slapeloosheid. De impact hiervan is enorm. Het stempel ‘slapeloosheid patiënt’ wordt een deel van je identiteit. Het neemt bezit van je. En onbewust komt het beeld wat je van jezelf hebt uit.

Je ziet jezelf als een slechte slaper en dit stevig verankerde beeld is en blijft jouw werkelijkheid. Je voelt je iemand die lijdt aan chronische slapeloosheid, je gedraagt je naar dit beeld en de gevolgen zijn navenant. Dit effect mag absoluut niet onderschat worden.

Het label van ‘slapeloosheid patiënt’ is niet alleen schadelijk, maar ook onjuist. Zonder de gevolgen van slapeloosheid te willen bagatelliseren: slapeloosheid is geen ziekte. De bekende slaap- en ervaringsdeskundige Sasha Stephens legt dit treffend uit:

“Slaap is een aangeboren vermogen dat we allemaal hebben … en het is nog steeds aanwezig in ieder van ons. Naarmate de jaren verstrijken, raak ik er steeds meer van overtuigd: niemand is gebroken, niemand heeft een ziekte; het zijn vrijwel altijd saboterende gedachten en gewoonten die het natuurlijke vermogen om te slapen in de weg staan.”

Maar hoe noem je jezelf dan? Ontkennen dat je met slaapproblemen te maken hebt zou ook raar en onjuist zijn. Ik verwijs je voor het antwoord graag naar de aanpak van een Amerikaanse slaap- en ervaringsdeskundige die je binnen De Slaapomgeving kunt bekijken. Hij legt heel treffend uit waarom een ‘verkeerd label’ zo schadelijk is en hoe je jezelf wel moet noemen.

Ik wil je op het hart drukken om dit advies heel serieus te nemen. Probeer – zonder je slaapproblemen te ontkennen – anders naar jezelf te kijken. Dit beeld zal niet alleen dichter bij de waarheid liggen, maar ook bijdragen aan je herstel. Daar ben ik 100% van overtuigd.

Tot slot: ook je familie, vrienden, collega’s en artsen kunnen het stempel van ‘iemand die lijdt aan slapeloosheid’ plaatsen en versterken. Het is belangrijk om hier alert op te zijn en ze waar nodig te corrigeren. Actief ‘protest’ is een krachtig signaal voor je onderbewustzijn en voorkomt herhaling.